Het getouwtrek over de Brexit, de aanhoudende gele hesjes-rebellie in Frankrijk, de regeringscrisis in Athene, de eindeloos voortslepende formatie in Zweden en Letland en zo kunnen we nog wel even doorgaan. Wie zal deze knopen ontwarren?
De afgelopen dagen stonden geheel in de ban van het Britse hangen en wurgen rond het vertrek van het eilandrijk uit de Europese Unie, dat over slechts enkele weken aanstaande is. Het gesteggel in Londen kan echter niet verhullen dat het in de rest van de EU ook niet echt lekker gaat.
Griekenland
Terwijl er steeds nieuwe problemen opduiken blijven oude onopgelost of steken ze opnieuw de kop op. Het aantal breuken en crises is nauwelijks nog te overzien. Zo haalde Griekenland de krantenkoppen weer met een regeringscrisis over de Macedonische kwestie die decennia lang sudderde, nu geforceerd is maar niettemin voortsleept. En dan is er nog de dreiging dat Griekenland op afzienbare termijn weer bij het Europese Stabiliteitsmechanisme aanklopt voor een nieuwe bailout.
Blijf op de hoogte van nieuws, opinie en achtergronden: Volg Novini!
Frankrijk
Ondertussen vlammen in Frankrijk de protesten van de gele hesjes weer op. President Macron denkt het oproer te lijf te kunnen gaan door groepsgesprekken met burgers. Maar wat kan hij de Franse bieden? Toen de eisen nog eenvoudig en gemakkelijk uit te voeren waren, hield de man in het Elysée de poot stijf. Nu hij gedwongen is de demonstranten tegemoet te komen, heeft de reeks eisen zich uitgebreid tot een bonte verzameling die moeilijk in zijn totaliteit te realiseren is.
Italië, Polen, Hongarije
Het begrotingstekort in Frankrijk geeft de Italiaanse regering een gouden argument in handen om eerdere EU-begrotingsafspraken aan de laars te lappen. Polen en Hongarije voelen zich door Brussel, Berlijn en Parijs inmiddels dermate gekoeioneerd, dat ze allang niet meer luisteren. Boven dit alles troont met Jean-Claude Juncker een fysiek aangeslagen en ook politiek nauwelijks meer tegen de situatie opgewassen Commissievoorzitter.
Roemenië
Als cynische slagroom op de taart neemt uitgerekend het politiek volatiele en door corruptieverdenkingen geplaagde Roemenië het raadsvoorzitterschap van de Europese Unie voor de riskante eerste helft van 2019 waar. De eerste helft van 2019 met al zijn onopgeloste crises en dan ook nog de verkiezingen voor het Europees Parlement in mei.
In Boekarest is Viorica Dancila slechts regeringsleider, omdat de leider van haar sociaaldemocratische partij, Liviu Dragnea vanwege zijn strafblad niet in aanmerking komt voor dit ambt. Hem wordt onder andere bedrog in verband met EU-subsidies voorgeworpen. Dragnea geldt desniettegenstaande als sterke man achter Dancila. President Klaus Iohannis stelde zelfs openlijk dat de Roemeense regering door een misdadiger aangestuurd wordt.
Statenbond of bondsstaat?
Een bond van vrije staten met heldere opgaven en grenzen zou een meervoudige crisis als hierboven geschetst zeker kunnen doorstaan. Maar zo’n bond is de EU niet. Dat komt doordat er nooit eerlijke overeenstemming heeft bestaan over wat de EU eigenlijk moet zijn, moet worden en moet doen. Is de EU er als verkapte Duitse hegemonie over Europa? Is de EU er om de Franse grootmacht-wensdroom waar te maken? Of is de EU er vooral om geld van nettobetalers naar netto-ontvangers te pompen? Of is het toch vooral zodat de Verenigde Staten greep houden het op het oude continent? En wat is het einddoel, de finalité van de EU? Moet het een echte bondsstaat worden? Dit alles bleef steeds onhelder, werd ook bewust onhelder gehouden.
Crises en weeffouten klonteren samen
Nu in 2019 klonteren de crises in diverse lidstaten samen met de weeffouten van deze EU – zoals het mislukte experiment met de eenheidsmunt euro. Crises die nooit verholpen worden, maar slechts verdrongen of verdoezeld en daarmee uiteindelijk dikwijls verergerd. Nu zou alleen nog een geniale greep volstaan om de som van de Europese knopen te ontwarren. Maar waar moet die vandaan komen? Hoe moet die eruitzien? Waarschijnlijker is dat de EU een fase van aftakeling binnengetreden is.